Çimentonun hidratasyonu sonucunda oluşan Ca(OH)₂ (kalsiyum hidroksit)’in ve beton içinde bulunan veya betona dışardan giren bazı tuzların zamanla sertleşmiş beton yüzeyine çıkarak oluşturduğu beyaz lekeler çiçeklenme olarak adlandırılır. Renkli ve brüt betonlarda estetik açıdan renk kalitesini bozmakla beraber, çiçeklenmenin betonun dayanımına önemli bir etkisi yoktur. Özellikle; yağışlı kış aylarında çiçeklenme daha sık görülür.

Beton içerisinde çok miktarda bulunan ve suda çözünen Ca(OH)₂ çiçeklenme olayında önemli rol oynar. Betona yağış ya da zemin yoluyla giren su, beton içindeki tuzları yüzeye taşıyarak ortaya çıkar. Suyun yardımıyla yüzeye çıkan Ca(OH)₂ atmosferdeki CO₂ (karbon dioksit) ile tepkimeye girerek suda zor çözünen CaCO₃ (kalsiyum karbonat)’ı oluşturur. Böylece, beton yüzeyinde beyaz renkte lekeler oluşur.

Çiçeklenme, çimentonun hidratasyonu sonucunda oluşan Ca(OH)₂‘in ve beton içerisinde bulunan bazı tuzların zamanla sertleşmiş beton yüzeyine çıkarak oluşturduğu beyaz lekelerdir. Renkli betonlarda estetik açıdan renk kalitesini bozmakla beraber, betonun dayanım gibi performans özelliklerine fazla bir etkisi bulunmamaktadır. Buharlaşma yavaş olacağından kış aylarında çiçeklenme daha sık görülür.

Şekil 1. Beton yüzeyinde çiçeklenme

Olası nedenler:

• Suda çözünen sülfat, nitrat, klor, krom ve molibden gibi tuzları içeren yeraltı suyunun yukarı hareket ederek, temele ya da beton kaplamaya geçmesi;
• Standartlara uygun olmayan malzeme kullanılması;
• Betonun fazla geçirimli olması;
• Yapılarda drenajın ve su yalıtımının yetersiz olması
• Onarımı yapılmamış çatlaklar

Önlemler:

• Beton üretiminde su/çimento oranı düşük tutulmalı, betonun yerleştirilmesi ve sıkıştırılması uygun yapılarak betonun geçirimliliği azaltılmalıdır.
• Kullanılan karışım ve kür suyunda ve agregalarda çeşitli tuzların bulunmamasına özen gösterilmelidir.
• Beton karışımında, Ca(OH)₂‘i azaltıcı ve betonun geçirimsizliğini ve dayanıklılığını artırıcı özelliği olan puzolanik katkılar kullanılmalıdır.
• Onarım için beton yüzeyi tazyikli su ile yıkanır, sert bir fırça ile fırçalanır ya da belirli oranlarda düşük konsantrasyonlu asit çözeltileri kullanılabilir. Bu uygulama için yeterince deneyim ve bilgi gereklidir.

Özellikle beyaz renkli CaCO₃ lekesini çıkarmak için 1:10 seyreltide hidroklorik asit çözeltisi kullanılmalıdır. Çözeltinin metal ile temas etmemesi sağlanmalıdır. Yanlış uygulama sonucu beton yüzeyinde renk değişikliğine sebep olabilmektedir. Renkli betonda 1:50 oranında asit çözeltisi uygulanmalıdır. Boya yapılacak yüzeylerde %10 amonyum ya da potasyum asit çözeltisi uygulanmalıdır. Genel uygulama öncesi belirli bir bölümde deneme yapılarak en uygun çözelti oranı tespit edilmelidir. Fazla asit içeriği yüzeyde doku kaybına, renk değişimine ve görünür agregalı yüzey oluşumuna neden olabilir. CaCO₃ gibi suda çözünmeyene lekeler tazyikli su ile zeminden aşındırılarak temizlenebilmektedir. Bazı durumlarda kumlama da yapılmaktadır, ancak bu yüzey dokusunu bozabilmektedir. Bu yöntemler ıslak ve kuru fırçalamadan sonuç alınamadığı takdirde uygulanmalıdır.

Çiçeklenme, betonun bulunduğu ortam kadar betonun geçirimliliği ile de ilgili bir durumdur. Bu nedenle su/çimento oranını düşüren süperakışkanlaştırıcı katkılarla birlikte su geçirimsizlik katkılarının kullanımı, betonun geçirimliliğini azaltmakta ve dolayısıyla çiçeklenme etkisini minimize etmektedir.