EPD NEDİR?

Çevresel Ürün Beyanı (EPD – Environmental Production Declaration), ürünlerin beşikten mezara yaşam döngüsü kapsamında; çevreye vermiş olduğu etkinin, bağımsız bir şekilde denetlendiği ve tescillendirildiği şeffaf ve karşılaştırılabilir bir raporlamadır.

Ürünlerin etkisi, ilgili Ürün Kategorisi Kurallarının (PCR) gerekliliklerine uygun bir Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) aracılığıyla hesaplanır. Resmi bir EPD genellikle iki belgeden oluşur. Bunlar; ürünün çevresel etkisini özetleyen kamuya açık EPD belgesi (LCA sonuçları) ve özel arka plan raporudur. Tamamlanan belge, onaylı bir Program Operatörü tarafından doğrulanır ve halka açık çevrimiçi platformlardan birinde yayınlanır. 

Üretim uygulamalarında büyük değişiklikler olmadığı veya enerji ve girdi malzemeleri değişikliğinin çevresel etkileri olmadığı sürece, EPD beş yıl süreyle geçerli kalmaktadır. Veriler üretici tarafından sağlanır ve bağımsız bir uzman tarafından doğrulanır.

EPD’ler genellikle kamunun yeşil satın alımlarında, özel şirketlerin ihalelerinde ve LEED, BREEAM, GreenStar ve B.E.S.T gibi yeşil bina değerlendirme programlarında aranan dokümanlardır.

Çevresel Ürün Beyanı (EPD):

• Ürün kategori kurallarını,
• Ürünün fonksiyonel özelliklerini ve içerik beyanını,
• Ürünün çevresel etkilerini ve performansını,
• Yaşam döngüsü değerlendirmesi (LCA), kullanıcı ve yaşam-sonu aşamasını,
• Kaynak ve enerji kullanımının yanı sıra değişik türdeki emisyonlara ilişkin bilgileri,
• Doğrulama prosedürüne ilişkin zorunlu ifadeleri ve
• EPD’nin geçerliliği hususundaki bilgileri içermektedir.

LCA ve PCR NEDİR?

Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA); üretimde kullanılan enerji, ulaşımda kullanılan yakıt ve kullanım ömrü sonu ekolojik maliyetleri gibi ürün ve hizmetlerin yaratılmasında ve kullanılmasında yer alan her bir ayrı unsurun çevresel etkilerini ölçer.

Ürün Kategorisi Kuralları (PCR), LCA’nın nasıl yürütülmesi gerektiğine ilişkin talimatları sağlar. PCR; sistem sınırları, yani ürünün yaşam döngüsünün hangi süreçlerinin ve aşamalarının dikkate alınması gerektiği; değerlendirilen ürünün miktarı, ağırlığı, performansı ve hizmet ömrü; kullanım aşaması ve kullanım ömrü sonu seçenekleri ve etki kategorileri gibi hususları dikkate alır.

ÇEVRESEL BEYANLAR

Ürünlerin çevresel ve sürdürülebilirlik performansları hakkında bilgi sağlayan çevre beyanları:

• Üretici tarafından ISO 14021’e göre beyan usulüne dayanarak “Tip II” olarak ilan edilebilmekte veya
• Üçüncü şahıslar tarafından ISO 14024’te belirlenen kriterlere göre değerlendirilen tanınmış programlar kapsamında “Tip I” olarak yayımlanabilmektedir. EC Eko-etiketi, Nordic Swan ve Alman Blue Angel, Tip I için örnek programlardır.

En güvenilir ve şeffaf çevresel beyan türü ise “ISO 14025:2006, Çevresel etiketler ve beyanlar – Tip III çevresel beyanlar – Prensipler ve prosedürler” standardı kapsamındaki “Tip III” olarak sınıflandırılan EPD’lerdir.

Tip III çevresel beyanlarının amacı, PCR kullanılarak LCA üzerine dayanan güvenilir ve niceliksel çevresel etki bilgileri sağlamaktır. Tip III beyanlarının, ilgili PCR ve ISO 14025 ile uyumlu olduğu bağımsız olarak doğrulanmaktadır. EN 15804, inşaat ürünleri için ortak temel PCR sağlar ve bağımsız akredite değerlendiricilerin üretilen EPD’nin EN 15804 metodolojisine ve ISO 14025 prensiplerine ve prosedürlerine uygun olduğunu doğrulamalarına olanak tanır.

EPD’NİN AVANTAJLARI

Uluslararası: Uluslararası kullanımı, kabul edilebilirliği ve devamlılığı garanti eden ISO standartlarına tabidir.

Uyarlanabilir: Her tür ürüne, hedef kitleye ve piyasaya açıktır.

Güvenilir: Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) bakımından bilimsel prensiplere dayanmakta ve doğruluğu bağımsız kuruluşlar tarafından onaylanmaktadır.

Kıyaslanabilir: Farklı ürün grupları için özel kurallara dayanır ve aynı ürün kategorisindeki EPD’lerin aynı şekilde hesaplanıp sunulduğunu garanti eder.

EPD’NİN ÖNEMİ

• EPD’ler düşük karbonlu tedarik için temel öneme sahiptir. Kamu ve özel alımlarında giderek daha fazla talep edilmektedir.
• EPD’ler, ürünlerin ve malzemelerin çevresel etkilerini daha görünür hale getirerek, bu etkileri azaltacak adımların atılmasına olanak tanır.
• Müşteriler giderek artan bir şekilde üreticilerin, kendilerine sürdürülebilir yapı ürünleri sağlamasını istemekte ve EPD’ler talep etmektedir.
• EPD’ler üreticilerin çevresel etkilerini ölçüp azaltmalarına ve performanslarını kıyaslamalarına yardımcı olur.
• EPD’ler, üreticinin çevresel etki şeffaflığına olan bağlılığını göstermenin açık ve objektif bir yoludur.

EPD’NİN KULLANIM ALANLARI

Yapı malzemelerinin çevresel etkileri hem kullanıcılar hem de kamu otoritesi için giderek daha önemli hale gelmektedir. Pratikte EPD, ürün ve hizmetlerin çevresel performansı hakkındaki piyasa odaklı ve doğrulanmış olguları içeren bir rapordur.

EPD’nin en önemli uygulamalarından biri de ürünlerin çevresel performanslarının kıyaslanması bakımından adil bir dayanak oluşturan, kamu ve özel sektördeki “yeşil satın alma” uygulamasıdır.

EPD metodolojisi, yaşam-döngüsü bakımından ilgili tüm çevresel boyutların haritalandırılması işlemini de içermektedir. Bu bilimsel temelli çevresel bilgi, her türlü çevre yönetim sistemi tarafından kullanılabilir ve çevresel etkinlik alanı üzerindeki örgütsel hedefleri destekler.

EPD Sistemi çerçevesinde, yaşam döngüsü değerlendirmesinin nasıl kullanılacağı, EPD’nin genel EPD talimatlarına ve belirli ürün grubu kurallarına (PCR) uygun olarak nasıl oluşturulacağına ilişkin tavsiyeler de yer almaktadır.

Bir EPD oluşturmak için; Ürün Kategori Kuralları (PCR)’daki hesaplama kurallarına uygun bir Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) çalışması yapılır. Çalışmanın sonuçları ile PCR’nin gerektirdiği diğer bilgiler, EPD raporlama formatında bir araya getirilir. EPD, daha sonra akredite ve bağımsız bir kuruluş tarafından tasdik edilir.